Hội thảo khoa học quốc tế Việt Nam – Pháp 2025: Khai mở giá trị tư liệu lưu trữ và thúc đẩy hợp tác nhân văn số liên ngành

Thứ năm - 06/11/2025 08:00
Ngày 05/11/2025, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội (trực tiếp là Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng) phối hợp cùng Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn trực thuộc Đại học Aix Marseille, Cộng hoà Pháp với sự đồng hành của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Tổ chức Đại học Pháp ngữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: “Nguồn tài liệu lưu trữ về Việt Nam và Pháp - Tiếp cận liên ngành” quy tụ các nhà khoa học, chuyên gia lưu trữ, sử học, văn hóa học và nhân văn số đến từ Việt Nam và Pháp.
Hội thảo khoa học quốc tế Việt Nam – Pháp 2025: Khai mở giá trị tư liệu lưu trữ và thúc đẩy hợp tác nhân văn số liên ngành
HNM 0482
Toàn cảnh Hội thảo.
Hội thảo là diễn đàn học thuật quan trọng, nơi công bố nhiều nguồn tư liệu mới, thúc đẩy các cách tiếp cận nghiên cứu liên ngành, đồng thời mở ra các hướng hợp tác sâu rộng giữa hai nền học thuật Việt – Pháp trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu.

Khai mạc Hội thảo: Khẳng định giá trị lịch sử - học thuật của tài liệu liệu lưu trữ Việt – Pháp
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Đặng Thị Thu Hương – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV gửi lời chào mừng và cảm ơn chân thành tới các đại biểu, diễn giả, học giả đến từ Đại học Aix-Marseille, Viện Viễn Đông Bác Cổ (EFEO), Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Pháp (ANOM), Tổ chức Đại học Pháp ngữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương (AUF), Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Cục Văn thư – Lưu trữ Nhà nước, cùng các cơ quan nghiên cứu và giảng dạy trong nước; PGS.TS Đặng Thị Thu Hương nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của sự kiện trong bối cảnh Nhà trường đang hướng tới kỷ niệm 80 năm truyền thống và 30 năm thành lập (1945–2025): “Tài liệu lưu trữ không chỉ là nhân chứng của lịch sử, mà còn là nền tảng để kiến tạo tri thức mới trong thời đại số. Sự kiện hôm nay là minh chứng cho nỗ lực của Nhà trường trong việc quốc tế hóa nghiên cứu khoa học và thúc đẩy nhân văn số.”
HNM 0032
PGS.TS. Đặng Thị Thu Hương – Phó Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV phát biểu khai mạc Hội thảo.
Đại diện đối tác Pháp, GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc - Phó Hiệu trưởng Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn trực thuộc Đại học Aix Marseille, Cộng hoà Pháp bày tỏ niềm vinh dự được đồng tổ chức sự kiện cùng Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQGHN, và nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác học thuật lâu dài, hiệu quả, mang tính chiến lược giữa hai trường: “USSH và Aix-Marseille đã có hơn một thập kỷ đồng hành trong các dự án khoa học, trao đổi giảng viên, hướng dẫn nghiên cứu sinh và xuất bản quốc tế. Hội thảo lần này là kết quả của mối hợp tác bền vững và tin cậy giữa hai đơn vị.”
HNM 0040
GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc - Phó Hiệu trưởng Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Khoa học Nhân văn - Đại học Aix-Marseille, Cộng hoà Pháp trân quý tình cảm hợp tác của hai đơn vị.
GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc cho biết, trong hơn 10 năm hợp tác, hai trường đã cùng tổ chức nhiều hội thảo quốc tế chuyên sâu, dự án liên ngành và các chương trình trao đổi học giả, góp phần làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai nền học thuật Việt Nam – Pháp trong lĩnh vực lưu trữ học, sử học, văn hóa và nhân văn số.
Sau phần khai mạc, đại diện các bên đã cùng nhau chụp ảnh lưu niệm, mở đầu cho một ngày làm việc học thuật sôi nổi, cởi mở và đậm tính quốc tế.
HNM 0060


Phiên sáng: Khai mở kho tư liệu Việt – Pháp, tiếp cận lịch sử từ vi mô đến vĩ mô
Phiên sáng do PGS.TS. Đào Đức Thuận (Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Trường ĐHKHXH&NV) và GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc (Đại diện Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn) làm chủ tọa, quy tụ 06 tham luận giá trị, mang đến những khám phá mới về tư liệu Việt – Pháp.

HNM 0070
PGS.TS. Đào Đức Thuận và GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc chủ tọa phiên làm việc sáng.

GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc mở đầu với báo cáo: “Một gia đình nho sĩ giữa biến động thời thuộc địa: Hồ sơ cá nhân của hai vị quan lại được lưu giữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I”.
HNM 0113
GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc trình bày tham luận mở màn Hội thảo.
Bài tham luận khai thác hồ sơ hành chính thuộc địa như một “dữ liệu sống”, qua đó tái hiện chân dung hai nhân vật trí thức Việt Nam - Nguyễn Danh Kế và Nguyễn Tái Tích, thân phụ và huynh trưởng của nhà thơ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu.
Bằng cách tiếp cận liên ngành giữa sử học, lưu trữ học và nhân học lịch sử, giáo sư cho thấy các hồ sơ lưu trữ, vốn tưởng chừng khô khan lại chứa đựng những câu chuyện nhân văn sâu sắc về số phận con người trong guồng máy hành chính thuộc địa.
GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc nhấn mạnh, những hồ sơ này không chỉ có giá trị lịch sử, mà còn là chứng tích văn hóa và xã hội, mở ra hướng nghiên cứu vi mô (micro-histoire) – nơi mà lịch sử được nhìn qua đời sống cá nhân và gia đình: “Lưu trữ không chỉ ghi chép sự kiện, mà còn bảo tồn ký ức của những con người đã sống qua thời đại. Khi nghiên cứu những hồ sơ hành chính này, chúng ta cũng đang tìm hiểu về cách xã hội thuộc địa nhìn nhận, phân loại và định hình hình ảnh của người Việt Nam.” – GS.TS. Nguyễn Phương Ngọc chia sẻ.

Tiếp nối chương trình, TS. Cao Việt Anh (Viện Nghiên cứu Hán Nôm – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) trình bày tham luận với tựa đề: “Đập cổ kính ra tìm lấy bóng”: Dấu tích lịch sử Việt Nam qua tài liệu lưu trữ.
HNM 0160
TS. Cao Việt Anh (Viện Nghiên cứu Hán Nôm – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam).
Bài tham luận mở ra một hướng tiếp cận độc đáo: đặt tư liệu Hán Nôm trong đối thoại với tài liệu tiếng Pháp – hai nguồn lưu trữ tưởng như cách biệt về ngôn ngữ và hệ thống, nhưng lại phản chiếu cùng một hiện thực lịch sử Việt Nam ở các cấp độ khác nhau: từ triều đình, hành chính đến đời sống xã hội.
TS. Cao Việt Anh cho rằng, sử liệu Hán Nôm và tư liệu Pháp ngữ không chỉ bổ sung mà còn phản biện và soi chiếu lẫn nhau, giúp các nhà nghiên cứu nhận diện rõ hơn những khoảng trống, những điểm giao thoa trong nhận thức lịch sử: “Khi để tư liệu Hán Nôm và tư liệu tiếng Pháp ‘đối thoại’, chúng ta không chỉ mở rộng phạm vi hiểu biết lịch sử, mà còn đặt lại câu hỏi: lịch sử Việt Nam được kể lại từ những ai, bằng thứ ngôn ngữ nào, và với cách nhìn nào?” – TS. Cao Việt Anh nêu vấn đề.

ThS. Lê Thị Lý (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III) mang đến hội thảo một tham luận giàu giá trị tư liệu, với chủ đề: “Tài liệu lưu trữ về chuyến thăm Cộng hòa Pháp của các phái đoàn Chính phủ và Quốc hội Việt Nam năm 1946.”
HNM 0185
ThS. Lê Thị Lý (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III)
Bài tham luận giới thiệu những tư liệu gốc hiếm quý đang được lưu giữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, gồm biên bản hội đàm, thư trao đổi ngoại giao, ảnh chụp, công văn và báo cáo chính trị liên quan đến chuyến thăm nước Pháp năm 1946 của các phái đoàn Chính phủ và Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

ThS. Nguyễn Văn Ngọc (ĐH KHXH&NV) trình bày tham luận với chủ đề: “Tài liệu về quá trình hồi hương người Việt tại Nouvelle-Calédonie và Nouvelles-Hébrides ở Lưu trữ Ngoại giao Pháp: Giá trị và khả năng tiếp cận”.
HNM 0190
ThS. Nguyễn Văn Ngọc (ĐH KHXH&NV) với báo cáo trình bày bằng hình thức online.
Bài tham luận giới thiệu một bộ hồ sơ lưu trữ hiếm hoi đang được bảo quản tại Lưu trữ Ngoại giao Pháp (Archives diplomatiques, La Courneuve), phản ánh quá trình hồi hương của cộng đồng người Việt sinh sống tại Nouvelle-Calédonie và Nouvelles-Hébrides (nay là Vanuatu) trong giai đoạn 1961–1964. Tác giả cho biết, những tư liệu này bao gồm hồ sơ hành chính, thư từ ngoại giao, danh sách cá nhân, báo cáo y tế, và tài liệu nhân đạo của các cơ quan Pháp, ghi chép chi tiết hành trình trở về của hàng trăm lao động Việt Nam sau nhiều thập niên xa xứ.

TS. Cam Anh Tuấn (Trưởng Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Trường ĐHKHXH&NV) trình bày tham luận với chủ đề: “Bộ sưu tập bài báo cắt rời của Tạp chí Nhân đạo Humanité tại Lưu trữ quốc gia Hải ngoại Pháp: Giá trị lưu trữ và lịch sử”.
HNM 0191
TS. Cam Anh Tuấn trình bày tham luận.
Tác giả đã khai thác một bộ sưu tập đặc biệt đang được bảo quản tại ANOM – Archives Nationales d’Outre-Mer (Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Pháp), gồm các bài báo cắt rời từ tờ L’Humanité – cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Pháp – xuất bản trong giai đoạn 1920–1933.
Thông qua việc khảo cứu và hệ thống hóa các tư liệu này, TS. Cam Anh Tuấn chỉ ra các giá trị lưu trữ và lịch sử của bộ sưu tập các bài báo cắt rời của tạp chí l’Humanité được bảo quản tại ANOM. Qua đó, tác giả khẳng định việc lựa chọn và bảo quản tư liệu lưu trữ đặc biệt này góp phần cung cấp nguồn thông tin đối chứng quan trọng cho các nhà khoa học bên cạnh tài liệu lưu trữ.

Cuối cùng, ThS. Đinh Kim Ngân (Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng) trình bày báo cáo với chủ đề: “Tư liệu về quan hệ Việt – Pháp trong kho lưu trữ lịch sử của Đảng Cộng sản Việt Nam.”
HNM 0233
ThS. Đinh Kim Ngân (Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng) trình bày báo cáo.
Bài tham luận giới thiệu một phần nguồn tư liệu đồ sộ và quý giá đang được lưu giữ tại Kho Lưu trữ Lịch sử Trung ương Đảng, bao gồm hơn 230 mét giá tài liệu liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến quan hệ Việt Nam – Pháp, trải dài từ thời kỳ tiền khởi nghĩa (1930–1945) đến sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954.
Phiên thảo luận sáng diễn ra sôi nổi, với nhiều ý kiến trao đổi về việc chia sẻ và liên thông dữ liệu lưu trữ giữa Việt Nam và Pháp trong thời đại số hóa.

Phiên chiều: Từ lưu trữ truyền thống đến nhân văn số liên ngành
Phiên làm việc buổi chiều do TS. Frédéric Roustan - Phụ trách chương trình Thạc sĩ Lưu trữ học – Khoa Lịch sử, Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn trực thuộc Đại học Aix Marseille, Cộng hoà Pháp và TS. Cam Anh Tuấn (Trưởng Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Trường ĐHKHXH&NV) làm chủ tọa, hướng đến chủ đề phương pháp liên ngành và ứng dụng công nghệ trong khai thác tài liệu lưu trữ.
Mở đầu là phần phát biểu chào mừng của các đại diện lãnh đạo và đối tác quốc tế, đánh dấu chiều sâu hợp tác và định hướng phát triển lâu dài giữa Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN và Đại học Aix-Marseille (Cộng hòa Pháp).

Trong diễn văn chào mừng tại phiên buổi chiều, GS.TS. Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQGHN khẳng định hội thảo là một cột mốc học thuật quan trọng, thể hiện nỗ lực của Nhà trường trong việc thúc đẩy quốc tế hóa hoạt động nghiên cứu khoa học và đào tạo sau đại học, đặc biệt trong lĩnh vực lưu trữ học, lịch sử và nhân văn số. GS.TS Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh: “Quan hệ giữa Việt Nam và Pháp không chỉ là mối liên hệ lịch sử sâu sắc, mà còn là một hành trình tri thức và giao lưu văn hóa. Việc hợp tác với Đại học Aix-Marseille đã mở ra cho chúng ta cơ hội tiếp cận kho tư liệu quý giá, đồng thời đưa các nhà nghiên cứu Việt Nam hòa vào mạng lưới học thuật quốc tế về di sản và ký ức.”
HNM 0487
GS.TS. Hoàng Anh Tuấn bày tỏ mong muốn tiếp tục mở rộng mối quan hệ hợp tác giữa Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN và các tổ chức, trường đại học, viện nghiên cứu tại Pháp và Việt Nam trong việc phát triển khoa học lưu trữ.
Nhắc lại hành trình hơn 10 năm hợp tác học thuật giữa hai trường (từ năm 2014), Hiệu trưởng đánh giá cao những kết quả nổi bật trong các dự án nghiên cứu, hội thảo quốc tế và trao đổi học giả giữa Khoa Lưu trữ học & Quản trị văn phòng (USSH) và Khoa Nghệ thuật, Ngôn ngữ và Khoa học Nhân văn (Aix-Marseille): “Niềm vui của hội thảo hôm nay được đặt trong niềm vui tổng thể của hai đơn vị – khi chúng ta cùng nhìn lại hành trình 10 năm hợp tác bền bỉ và mở ra những triển vọng mới trong lĩnh vực lưu trữ học, nhân văn và chuyển đổi số.” – Thầy chia sẻ.

Thay mặt các đối tác Pháp, GS.TS. Guy Le Thiec – Hiệu trưởng Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn trực thuộc Đại học Aix Marseille, Cộng hoà Pháp bày tỏ niềm vinh dự được đồng hành cùng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN trong hành trình hơn một thập kỷ hợp tác học thuật.
HNM 0499
GS.TS. Guy Le Thiec phát biểu tại Hội thảo.
Trong bài phát biểu, GS.TS. Guy Le Thiec nhấn mạnh tính phong phú và tiềm năng chưa được khai thác của các nguồn tư liệu lưu trữ về quan hệ Việt Nam – Pháp, đồng thời khẳng định ý nghĩa lâu dài của các hoạt động hợp tác nghiên cứu và đào tạo giữa hai trường: “Việt Nam và Pháp cùng chia sẻ một di sản chung – không chỉ trong lịch sử chính trị, mà còn trong văn hóa, giáo dục, và khoa học. Giữa hai quốc gia vẫn còn những ‘nguồn tài nguyên tri thức’ chưa được khai thác hết, đặc biệt là những tư liệu về các sứ mạng ngoại giao Việt Nam tại Pháp và các mối quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực.”
Đại diện Đại học Aix-Marseille bày tỏ mong muốn mở rộng hợp tác nghiên cứu và giảng dạy, đồng thời chào đón các nhà khoa học, giảng viên và sinh viên Việt Nam đến làm việc, trao đổi học thuật tại Aix-Marseille trong thời gian tới.

Đại diện Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Bà Nguyễn Thị Hiệp, gửi lời chúc mừng và đánh giá cao ý nghĩa của Hội thảo quốc tế, coi đây là một minh chứng sinh động cho mối quan hệ hợp tác bền chặt giữa hai quốc gia trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục và khoa học xã hội.
HNM 0511
Bà Nguyễn Thị Hiệp - Đại diện Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam.
Bà nhấn mạnh rằng công tác lưu trữ là lĩnh vực mang tính kết nối đặc biệt giữa Việt Nam và Pháp, không chỉ về mặt hành chính và lịch sử, mà còn về văn hóa, ngôn ngữ và tri thức, bởi trong các kho lưu trữ của cả hai nước vẫn còn lưu giữ một khối lượng lớn tài liệu song phương có giá trị to lớn đối với nghiên cứu và đào tạo.
Đại diện Đại sứ quán cũng chia sẻ về các hoạt động hợp tác và đào tạo trong lĩnh vực lưu trữ tại Việt Nam, đặc biệt là chương trình đào tạo tại Huế, với mục tiêu tăng cường năng lực chuyên môn, năng lực tiếng Pháp và khả năng khai thác các nguồn lưu trữ song ngữ. Bà cho biết, Việt Nam hiện đang sở hữu nhiều kho lưu trữ quý, đặc biệt tại Huế và các tỉnh miền Trung, song vẫn chưa được khai thác đầy đủ, và hy vọng các chương trình hợp tác quốc tế sẽ góp phần phát huy hiệu quả giá trị tư liệu này.

Phát biểu trực tuyến từ Pháp, Ông Romain Joulia – Giám đốc Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Cộng hoà Pháp (ANOM), gửi lời chào mừng và chúc mừng nồng nhiệt tới Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN, cùng toàn thể các đại biểu tham dự hội thảo.
HNM 0542
Ông Romain Joulia – Giám đốc Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại (ANOM).
Ông bày tỏ niềm vui khi được chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các hoạt động hợp tác nghiên cứu và lưu trữ giữa Việt Nam và Pháp, coi đây là một biểu hiện sinh động của tình hữu nghị và giao lưu tri thức giữa hai quốc gia có lịch sử gắn bó sâu sắc. Đồng thời Ông Romain Joulia nhấn mạnh rằng, trong những năm qua, ANOM đã và đang hợp tác chặt chẽ với các cơ quan lưu trữ, viện nghiên cứu và trường đại học Việt Nam, trong đó có Trường ĐH KHXH&NV, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, nhằm chia sẻ nguồn tư liệu, hỗ trợ nghiên cứu, và triển khai các dự án số hóa tư liệu chung: “Hợp tác giữa ANOM và các đối tác Việt Nam không chỉ giúp bảo tồn và phổ biến di sản tư liệu, mà còn góp phần phát triển văn hóa nghề nghiệp giữa hai quốc gia – nơi những người làm lưu trữ cùng hướng tới các giá trị minh bạch, mở, và cùng chia sẻ ký ức chung của lịch sử.”
HNM 0560
GS.TS. Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN, tặng quà lưu niệm cho Hiệu trưởng Trường Nghệ thuật, Văn học, Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn, Đại học Aix-Marseille, thể hiện sự gắn bó và hợp tác bền vững giữa hai đại học nhân văn Việt – Pháp.

Sau phần phát biểu chào mừng, phiên làm việc buổi chiều được tiếp tục với các tham luận liên ngành, tập trung vào phương pháp mới trong nghiên cứu, xử lý và số hóa tư liệu lịch sử Việt - Pháp:
TS. Philippe Le Failler (EFEO) giới thiệu phương pháp nghiên cứu di sản kiến trúc Hà Nội thông qua hồ sơ hành chính, kỹ thuật và kinh tế, cho thấy tầm quan trọng của tư liệu lưu trữ trong việc tái hiện không gian đô thị thời thuộc địa qua tham luận: “Hồ sơ lưu trữ hành chính, kinh tế và kỹ thuật: Cách thức tiến hành nghiên cứu về di sản kiến trúc Hà Nội”. 
HNM 0607
TS. Philippe Le Failler (EFEO) trình bày tham luận tại Hội thảo.

Học giả Marc Bui đến từ Trường Thực hành các Cao cấp về Nghiên cứu (École Pratique des Hautes Études – EPHE, Paris) giới thiệu công trình nghiên cứu kết hợp giữa khoa học dữ liệu và lưu trữ học, thông qua dự án Vietnamica – thư viện số chuyên biệt về tư liệu Việt Nam. 
HNM 0612
GS Marc Bui đến từ Trường Thực hành các Cao cấp về Nghiên cứu (École Pratique des Hautes Études – EPHE, Paris).

Trong phần trình bày bằng hình thức trực tiếp, TS. Frédéric Roustan (Đại học Aix-Marseille) giới thiệu công trình nghiên cứu mang tính khai mở với tiêu đề: “Phác thảo bản hướng dẫn dành cho nguồn tư liệu liên quan đến hôn nhân Việt Nam – Nhật Bản (1930–1975).”
HNM 0630
TS. Frédéric Roustan (Đại học Aix-Marseille) trình bày tham luận tại Hội thảo.
Bài tham luận giới thiệu bản “hướng dẫn nguồn tư liệu” (research guide) – một kết quả khảo cứu liên ngành nhằm hệ thống hóa, chú giải và xác định vị trí các phông lưu trữ tại Pháp, Nhật Bản và Việt Nam liên quan đến các cặp hôn nhân xuyên quốc gia Việt – Nhật trong giai đoạn 1930–1975.
TS. Roustan cho biết, đây là một hướng nghiên cứu mới về mối liên hệ xuyên văn hóa Đông Á, mở rộng không gian nghiên cứu từ quan hệ Việt–Pháp sang mối tương tác giữa Việt Nam và các quốc gia châu Á khác, đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh, di cư và ngoại giao nhân dân.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Bà Nguyễn Thị Nga – Phó Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, gửi lời chúc mừng thành công của hội thảo quốc tế và đánh giá cao sáng kiến hợp tác giữa Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN và các đối tác Pháp trong việc nghiên cứu, công bố và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ về quan hệ Việt Nam – Pháp. Bà khẳng định rằng lưu trữ học đang ngày càng chứng tỏ vai trò thiết yếu trong nghiên cứu liên ngành và chuyển đổi số, đồng thời ghi nhận nỗ lực của các đơn vị tổ chức khi đã tạo ra một diễn đàn học thuật uy tín, quy tụ nhiều nhà khoa học, chuyên gia và cán bộ lưu trữ trong nước và quốc tế.
HNM 0643
Bà Nguyễn Thị Nga (Phó Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận của Hội thảo.  
 

TS. Olivia Pelletier (ANOM) giới thiệu công trình mới nhất của Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Pháp: “Thư mục phông Toàn quyền Đông Dương (1862–1954): Từ lưu trữ truyền thống đến truy cập trực tuyến.”

HNM 0704
TS. Olivia Pelletier (ANOM).
Trong báo cáo, TS. Olivia Pelletier công bố việc hoàn thiện và số hóa toàn bộ thư mục của phông “Toàn quyền Đông Dương”, một trong những nguồn tư liệu đồ sộ và quan trọng nhất về lịch sử Việt Nam trong giai đoạn thuộc địa, hiện đã được đưa lên mạng để công chúng và giới nghiên cứu truy cập tự do. Kho tư liệu này bao gồm hàng trăm nghìn hồ sơ hành chính, báo cáo, công văn, bản đồ và bản vẽ kỹ thuật liên quan đến mọi lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, đô thị, đến giáo dục và y tế, phản ánh toàn diện hoạt động của bộ máy thuộc địa Pháp ở Đông Dương trong gần một thế kỷ.

Marina Ludemann (Nguyên Giám đốc chi nhánh Viện Goethe tại Bulgari) với báo cáo: “Hà Nội điểm tụ: giữa ký ức lưu trữ và tưởng tượng”
HNM 0723
Marina Ludemann (Nguyên Giám đốc chi nhánh Viện Goethe tại Bulgari)
Bài trình bày giới thiệu dự án nghệ thuật “Fluchtpunkt Hanoi 1906–2025”, được công chiếu tại Berlin (tháng 4/2025), đặt ra những câu hỏi về bản sắc, ký ức và di sản vượt qua ranh giới quốc tịch. Tác phẩm đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để những tư liệu lưu trữ – vốn khô khan, hành chính – có thể trở thành điểm khởi đầu cho một diễn ngôn nghệ thuật về ký ức, di cư và căn tính?

PGS.TS. Phùng Ngọc Kiên (Khoa Văn học, USSH) giới thiệu tham luận: “Liên văn bản lưu trữ về quan hệ Pháp – Việt trong thời đại số hóa”.
HNM 0736
PGS.TS. Phùng Ngọc Kiên (Khoa Văn học, USSH)
Bài tham luận đặt ra một hướng tiếp cận mới mẻ, kết hợp giữa nhân văn học, lưu trữ học và công nghệ số, nhằm đọc lại quá khứ thông qua những kết nối và diễn giải mới của tư liệu lưu trữ. Từ quan điểm liên văn bản (intertextualité), PGS.TS. Phùng Ngọc Kiên cho rằng mỗi tài liệu lưu trữ không tồn tại đơn độc, mà luôn đối thoại với những văn bản khác trong không gian và thời gian, hình thành một mạng lưới ý nghĩa giúp người nghiên cứu nhận diện sâu hơn về quan hệ Việt – Pháp trong lịch sử tri thức và ký ức văn hóa.

Bế mạc Hội thảo quốc tế Việt – Pháp 2025: Khẳng định mối quan hệ hợp tác bền vững và tầm nhìn nhân văn số
HNM 0616
TS. Cam Anh Tuấn bế mạc Hội thảo.
Thay mặt Ban Tổ chức, TS. Cam Anh Tuấn – Trưởng Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, đồng Trưởng Ban Tổ chức hội thảo đã nêu bật những kết quả học thuật và ý nghĩa thực tiễn của hội thảo: “Hội thảo hôm nay là minh chứng rõ nét cho giá trị của hợp tác khoa học quốc tế. Các báo cáo không chỉ làm sáng tỏ thêm nhiều khía cạnh của lịch sử quan hệ Việt Nam – Pháp, mà còn mở ra cách tiếp cận mới, liên ngành và hiện đại trong nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ.” Đại diện hai trường cùng thống nhất sẽ tiếp tục duy trì chuỗi hội thảo quốc tế định kỳ, đẩy mạnh chương trình trao đổi học giả, đồng hướng dẫn nghiên cứu sinh, và xuất bản quốc tế song ngữ, nhằm lan tỏa giá trị của tài liệu lưu trữ Việt - Pháp trong bối cảnh toàn cầu hóa tri thức.
Hội thảo khoa học quốc tế “Nguồn tài liệu lưu trữ về Việt Nam và Pháp - Tiếp cận liên ngành” khép lại với niềm tin và kỳ vọng về một chương mới trong hợp tác học thuật giữa hai quốc gia - nơi những giá trị lưu trữ tiếp tục được kế thừa, phát huy và lan tỏa trong không gian tri thức nhân loại. Hội thảo đã để lại dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi chất lượng học thuật của các tham luận, mà còn bởi tinh thần hợp tác, chia sẻ và gắn kết nhân văn, khẳng định vai trò tiên phong của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn trong việc kết nối tri thức, phát triển bền vững, hội nhập quốc tế thông qua nghiên cứu và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ Việt – Pháp.

Một số hình ảnh tại Hội thảo:
HNM 0268
GS.TS Detlef Brisen (Cố vấn giáo dục cơ quan trao đổi Hàn lâm Đức tại Việt Nam).
HNM 0377
PGS.TS Vũ Thị Phụng - Nguyên Trưởng Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng phát biểu tại Hội thảo.
HNM 0732
TS. Trần Việt Hoa - Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia III phát biểu tại Hội thảo.

Tác giả: AOM Media

Tổng số điểm của bài viết là: 5 trong 1 đánh giá

Xếp hạng: 5 - 1 phiếu bầu
Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Thống kê truy cập
  • Đang truy cập4
  • Máy chủ tìm kiếm1
  • Khách viếng thăm3
  • Hôm nay906
  • Tháng hiện tại15,072
  • Tổng lượt truy cập1,054,883
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây